2 trong số ngũ hổ tướng của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn là tướng Cao
Mang và Đại Hành đã triển khai quân nghênh đón địch tại đây.
“báo...quân Mông Nguyên chỉ còn cách chúng ta 5 dặm”
“Báo...còn 4 dặm”
“...còn 3 dặm”
“Báo, quân ta y theo kế hoạch, tìm kiếm và phát hiện ra quân do thám Mông
Nguyên, sau khi theo dõi đã biết được cách phát tín hiệu báo lộ tuyến
‘an toàn’ liền lập tức tiêu diệt bọn chúng, thay trang phục của chúng
trở lại báo ‘an toàn’ giả cho quân Mông Nguyên rồi ạ”. 1 tên do thám về
báo cáo.
“Tốt! Ngươi lui đi”. Đại Hành tướng quân phất tay ra hiệu cho tên lính.
“... còn 2 dặm”
“... còn 1 dặm”.
“Còn 500 thước”...
“Đội súng, cung tiễn chuẩn bị”. Tướng Cao Mang ra lệnh. Tất cả quân mang
theo cung nỏ đều đã giương vũ khí lên chờ lệnh. Tiễn binh chia thành 2
nhóm lớn chia nhau ẩn núp, mai phục 2 bên đường, khi vó ngựa Mông Nguyên tiến đến vị trí đã định, Cao Mang tướng quân phát tín hiệu, tất cả các
nhóm quân đồng loạt bắn tên và đạn về phía quân địch. Phía sau đường
tiễn quân của Cao Mang mai phục 1 khoảng chừng 100m là hàng rào cây có
đầu chống vót nhọn chỉa ra ngoài do quân Đại Việt dựng lên nhằm cản
đường đi của địch quân. Sau hàng rào cây đặt máy bắn đá, khi quân Nguyên phi thoát qua nơi mai phục bắn tên sẽ bị chuyển vào tầm ngắm của máy
bắn đá cùng 1 đội cung tiễn đứng sau rào chắn.
Cao Mang đi tiên phong, nhắm bắn thẳng vào 1 tên phó tướng quân
Mông Nguyên, mũi tên lao nhanh cắm vào cổ tên phó tướng, hắn ngã ngửa ra sau, đoàn ngựa cũng bị giật mình, dừng vó, hý vang...quân đội Mông
Nguyên bị mai phục bất ngờ, có chút rối loạn, nhất thời nhiều binh sĩ
bắn trúng. Song chỉ 1 lát, chúng lại nhanh chóng lấy lại tinh thần,
nhanh chóng bắn trả, tìm cách phá rào hủy máy bắn đá, 1 lúc sau quân
Mông Nguyên chiếm được ưu thế, 2 quân lao vào nhau chém giết. Tình thế
dần bất lợi, Cao Mang cùng Đại Hành hiệu lệnh cho quân rút lui ngay lập
tức.
1 đường về đến Nội Bàng, quân của Cao Mang cùng Đại Hành y kế hoạch mà phối hợp nhịp nhàng cùng dân binh, dẫn dụ quân Nguyên đi qua
các vị trí có bẫy, đa số là các rãnh hào sâu do dân binh đào khiến ngựa
và quân lính bị mất thăng bằng ngã xuống hào, kế tiếp chúng lại phải đối mặt với là hàng rào chắn cùng máy bắn đá làm chậm tiến trình tấn công.
Sau nhiều giờ vật lộn, quân của Thoát Hoan cũng thoát khỏi cạm bẫy, nhưng
hắn lại nhận được tin báo về sự quấy phá của quân Đại Việt tại các vùng
đã chiếm được. Hắn cáu kỉnh cắt cử 1 vạn quân quay về trấn trụ quân Đại
Việt. Sau đó cho quân hạ trại nghỉ ngơi, thống kê lại nhân số. Tổng
lượng quân 17 vạn không tính quân được cắt cử đóng giữ các vùng chiếm
được và thương vong”.
“17 vạn”, Thoát Hoan sững sờ, quân cử về
trấn giữ khoảng 2 vạn, như vậy thương vong lên tới 1 vạn quân. Hiện tại
do bị quân Đại Việt giữ chân mà hắn bị chậm hơn so với kế hoạch gần 1
ngày trời. Khả năng cánh quân tiến qua Chi Lăng đã tới Vạn Kiếp. Để xác
nhận quân tình, hắn gọi chim ưng cấp tốc gửi thư đi.
Lính trinh
sát Đại Việt gần đó phát hiện có chim ưng gửi thư đi, liền quay về nơi
ẩn náu của chỉ huy Nguyễn Thế Lộc: “báo, đã phát hiện Thoát Hoan gửi thư bằng chim ưng để liên lạc với cánh quân của Ô Mã Nhi”.
"Ta biết,
tiếp tục theo dõi”. Nguyễn Thế Lộc trả lời. Đoạn y lấy ra 1 tờ giấy nhỏ
viết lên tin tức “Thoát Hoan hội quân Ô Mã Nhi gần Vạn Kiếp dùng thủy
lẫn bộ”, rồi nhét vào trong ống tre nhỏ. Xong xuôi Nguyễn Thế Lộc đi ra
phía 1 bãi đất trống, cầm 1 miếng thịt lớn, nâng tay phải có đeo sẵn 1
bọc da bảo vệ cánh tay lên ngang vai, huýt 1 tiếng sáo, chờ đợi.
Không đầy 5 phút, 1 con đại bàng to lớn đáp xuống bọc da trên cánh tay y. Nó
nhanh nhẹn há mỏ ngậm lấy miếng thịt, Nguyễn Thế Lộc buộc ống tre nhỏ
vào chân nó, đại bàng bay đi. Con đại bàng này là của Hưng Đạo Vương
nuôi, khi xuất quân, ngài đã cho nó theo sát quân Đại Việt ở tuyến đầu
để nhận thông tin tình báo.
Chừng 1 canh giờ sau thủ lĩnh quân
Mông Nguyên Thoát Hoan nhận được tin báo từ Ô Mã Nhi. Hắn khẽ mỉm cười:
“Hưng Đạo Vương, ngươi chờ đấy cho ta”. Tờ mờ sáng hôm sau, hắn ra lệnh
cho quân nhổ trại tiến về đóng gần Vạn Kiếp thêm để phối hợp với cánh
quân Ô Mã Nhi. Quân Mông Nguyên đi dọc theo đường sông ở trên bờ và
đường thủy bằng thuyền bè đã cướp được từ dân binh Đại Việt, Thoát Hoan
còn cho quân chặt gỗ cấp tốc đóng thêm vài trăm chiếc thuyền làm phương
tiện hành quân.